Het zal je niet ontgaan zijn: De herfst is in volle gang. Prachtig gekleurde bomen, paddenstoelen in de bermen, de wind door je haar en de meest mooie zonsopgangen en avondluchten. Er is zoveel om van te genieten! Voor mij heeft de herfst iets speciaals. Ik vind het een fantastische metafoor voor waar zo veel mensen mee worstelen; loslaten. Net als de bomen die hun bladeren laten vallen geeft loslaten ruimte voor vernieuwing, voor rust en voor ruimte. In deze blog vertel ik over de gevolgen van vasthouden, waarom loslaten vaak beter is en hoe je dat dan doet.
over vasthouden
Laten we het eerst eens over vasthouden hebben. I know, het is fijn om je ergens in vast te bijten. Het voelt goed om ‘ergens van te zijn’, om vast te houden aan het bekende. Als je een beetje op mij lijkt vind je het heerlijk om de controle te hebben en zou je die het liefst ook houden.
Maar vaak houden we ons vast aan zaken waar we eigenlijk helemaal geen invloed op hebben. Ze vallen wel binnen onze cirkel van betrokkenheid, maar buiten onze cirkel van invloed. Er zijn talloze dingen waaraan we willen vasthouden. Misschien herken je je in één van de volgende voorbeelden.
- Je werkt samen met een collega aan een project, maar jouw benadering van dat project verschilt met die van je collega. Jij ziet dat taken die je collega op zich heeft genomen niet worden uitgevoerd zoals jij dat zou doen. Op hoe je collega zijn werk doet heb jij geen invloed, hoe betrokken je je ook voelt. Om toch nog enigszins het gevoel van controle te hebben is de kans groot dat je alles zelf wilt doen, dan gebeurt het tenminste goed.
- Het is super lief dat je partner af en toe het eten kookt. Maar jeetje wat maakt hij een zooitje van de keuken! Geërgerd bedenk je je dat jij dat heel anders had gedaan. Hoeveel moeite kost het nou om intussen alvast wat dingen in de vaatwasser te zetten? Ook op de werkwijze van je partner is je invloed niet erg groot, maar je voelt je wel betrokken. Je kan het niet laten om erover te mopperen, met als gevolg dat je uiteindelijk met ruzie aan tafel zit.
- Je tienerdochter vertrok vanochtend alwéér met een enorme hoeveelheid roze poeder op haar wangen naar school. Het ziet er niet uit! Zie je hoe weinig invloed je hebt op het gedrag van je puber? Je hebt haar al talloze keren vertelt dat ze toch echt eens wat minder make-up moet gaan gebruiken, maar het lijkt wel of je tegen de muur praat. Het enige resultaat van je goedbedoelde advies is dat jullie telkens weer ruzie hebben.
- Die ene opmerking van je vriendin blijft maar aan je knagen. Ze ziet het gewoon verkeerd. En toen je dat aangaf leek je totaal niet tot haar door te dringen. Je hebt simpelweg geen invloed op haar gedachten en overtuigingen. Om de goede vrede te bewaren heb je je mond verder maar gehouden, maar in gedachten blijft het je bezighouden.
Vasthouden geeft stress
Ergens aan vasthouden kan dan wel een goed gevoel geven, maar het levert ook veel stress op. Zo kan het zijn dat je je ergens enorm druk over maakt. Je wilt het graag anders, beter, mooier, op jouw manier. Misschien spreek je het niet uit en houd je je gedachten voor jezelf. Maar het kan natuurlijk ook zijn dat je je wél uitspreekt. Je zoekt de confrontatie op, gaat in gesprek, moppert wat af. Hoe dan ook komen er bij vasthouden gevoelens en emoties kijken die stress geven. Denk aan boosheid, frustratie, verdriet of onmacht.
Een andere manier om de controle te willen houden is door alles zelf te gaan doen, want dan weet je zeker dat het goed gebeurt. In jouw ogen tenminste. Dit lijkt misschien een hele fijne oplossing. Iedereen tevreden zul je denken, de ander heeft een taak minder en jij hebt geen stress omdat je weet dat het gaat op jouw manier. Helaas is dat niet waar. Door meer taken op je te nemen wordt het lastiger om je tijd goed te verdelen. Er zullen andere taken zijn die in de knel komen, waardoor je voelt dat je tekortschiet. Je voelt je schuldig omdat je keuzes moet maken of gefrustreerd omdat je het in de tijd die je hebt nèt niet redt. En dan heb ik het nog niet eens over dat gevoel dat je altijd alles zelf moet doen. Een en al stress dus.
Is die stress dan zo erg?
Op zich is er niets mis met een beetje stress. Stress hoort bij het leven, en ons lichaam is goed uitgerust met mechanismen om met tijdelijke stress om te gaan. Je bloeddruk wordt een beetje hoger, je ademhaling gaat omhoog en je hart slaat iets sneller. Allemaal om je in staat te stellen om te doen wat je moet doen op dat moment. Het punt is alleen dat we vaak al meer dan genoeg stress hebben. We hebben dagelijks te maken met zorgen, verplichtingen en verwachtingen. We worden via onze telefoons de hele dag door geconfronteerd met nieuws, notificaties en berichtjes. Zo wordt tijdelijke stress chronisch. En chronische stress, waar bij je continu in een fight or flight modus zit, zorgt voor flinke problemen. Fysiek en mentaal. En dàt moet je niet willen. Loslaten is daarom beter.
Waarom loslaten
Loslaten werkt bevrijdend. Terwijl vasthouden stress oplevert en vooral negatieve gevolgen met zich mee brengt, levert loslaten je juist enorme voordelen op. Niet alleen verminder je je stress door los te laten, het levert ook op:
- Rust. Kun je je voorstellen hoeveel rust het je zou brengen om achterover te leunen en het gewoon te laten gebeuren? Om niet meer continu de stress te ervaren van het vasthouden? Loslaten geeft rust. Rust in je lijf, rust in je hoofd, waardoor stress gerelateerde klachten plaats kunnen maken voor ontspanning.
- Positief denken. Door anders naar zaken te kijken komt er ruimte voor positieve benadering. Onze gedachten bepalen grotendeels hoe we ons voelen. Door negatieve gedachten los te laten en plaats te maken voor positieve gedachten ga je je dus automatisch beter voelen. Positief denken brengt je verder.
- Ruimte. Loslaten geeft ruimte in je hoofd, in je leven. Ruimte om te kunnen groeien, om dingen de doen die écht belangrijk voor je zijn. De bomen laten in de herfst hun bladeren vallen. Dat is de enige manier waarop er ruimte komt voor vernieuwing in de lente. Zonder loslaten is er geen plek voor frisse nieuwe blaadjes, en kan de boom niet groeien.
verandering is lastig
Oke, you get it. Vasthouden geeft stress, loslaten werkt bevrijdend. Maar loslaten is nog niet zo gemakkelijk. Het is vaak geen kwestie van knop omzetten en klaar. Loslaten vraagt om verandering. En verandering is moeilijk. Wij mensen zijn namelijk geprogrammeerd om alles zoveel mogelijk bij het oude te willen houden. We vinden het fijn om dingen te laten zoals ze zijn. Zelfs als dat dat nadelige gevolgen heeft, zoals dus chronische stress.
In het boek Elementaire gewoontes beschrijft James Clear gedragsverandering als een ui met drie lagen. De buitenste laag vertegenwoordigt verandering in je resultaten. Het gaat daarbij vooral om wat je krijgt. Om doelen die je jezelf stelt, zoals afvallen, een boek schrijven of kampioen worden. De tweede laag is de verandering van je proces, wat te maken heeft met het veranderen van gewoontes en methoden. Het gaat om wat je doet. De binnenste laag is de verandering in jezelf, je eigen identiteit. Daarbij gaat het om waar je in gelooft, dus om je overtuigingen. Met hoe je naar de wereld kijkt, je zelfbeeld en hoe je oordeelt over jezelf en over anderen.
Uit deze beschrijving blijkt al dat gedragsverandering niet zo eenvoudig is. We beginnen vaak bij het veranderen van de buitenste laag, het resultaat. Zie je de link met de strategieën die ik hierboven beschreef? Het resultaat willen veranderen, dus wat je krijgt, zorgt ervoor dat je taken zelf gaat doen of erover moppert. Leren loslaten vraagt vooral verandering op het niveau van wat je doet en wie je bent. Hoe handel je, hoe zou je willen handelen en wat heb je daarvoor te leren?
stap voor stap loslaten
Dat veranderen lastig is begrijp je inmiddels wel. Dat het nodig is, en het voor jezelf beter is om los te gaan laten zul je inmiddels ook inzien. Maar hoe dan? Ik neem je mee in een aantal eenvoudige stappen die je kunt zetten om te leren loslaten.
Stap 1 – Bewustwording
Begin bij het begin en word je bewust van wat je precies los wilt laten. Waar gaat het écht over? Maak eens een lijstje van alle zaken die jou stress bezorgen. Zaken waar je je betrokken bij voelt, maar waar je geen of weinig invloed op hebt. Denk er niet te lang over na, gewoon opschrijven wat er in je op komt. Het hoeft niet perfect, het gaat erom dat je inzicht krijgt in waar jij je druk over maakt. Misschien helpt het om nog eens naar het voorbeeldenlijstje aan het begin van dit artikel te kijken.
Stap 2 – Kiezen
Nu je een lijstje hebt gemaakt is het tijd om in eerste instantie één situatie te kiezen die je wilt gaan loslaten. Te snel willen werkt averechts. Zoals net al besproken is het best lastig om te veranderen en dat doe je dan ook bij voorkeur in kleine stapjes. Bedenk je van welke situatie op jouw lijstje je het meest last hebt. Wat geeft jou stress? Wat kwam het eerste in je op toen je dit artikel las?
Stap 3 – Voor- en nadelen
Maak voor de door jou gekozen situatie een lijstje met voor- en nadelen als je zou loslaten. Enkele algemene voordelen van loslaten, zoals stressreductie, ruimte, rust en positiviteit zijn in dit artikel al genoemd. Vul het rijtje aan met voordelen die specifiek zijn voor jouw situatie. Verbetert misschien de relatie met een geliefde? Heb je wellicht meer tijd om een oude hobby op te pakken? Misschien ga je er beter van slapen?
Naast voordelen kan je vast en zeker ook nadelen bedenken die loslaten in deze situatie voor jou meebrengt. Het gaat hierbij dus niet om de nadelen van het vasthouden, maar om de nadelen die zich voor zouden kunnen doen als je los laat. Hier komen ook je angsten bij kijken. Wat gebeurt er als je loslaat? Of wat zou er kunnen gebeuren?
Stap 4 – Realistische nadelen
Kijk nog eens naar de nadelen van het loslaten. Dit zijn je angsten, je overtuigingen waarom je vast zou moeten houden. Het helpt om deze overtuigingen in een realistisch daglicht te zetten. Dat doe je als volgt:
Neem een stelling, bijvoorbeeld “Als ik loslaat dat mijn dochter met grote hoeveelheden make-up op haar gezicht de deur uit gaat lachen klasgenoten haar vast uit omdat ze er uitziet als een clown”. Stel jezelf daarna de volgende vragen en beantwoord ze eerlijk.
- Is dit waar?
- Kun je zeker weten dat dit waar is?
- Wat als het niet waar zou zijn?
Stap 5 – Alternatief verzinnen
De volgende stap is het verzinnen van een alternatief voor het vasthouden. Bedenk voor jezelf hoe je ervoor gaat zorgen dat je de volgende keer dat de situatie zich voordoet niet vervalt in het vasthouden en daarmee het mopperen, strijd zoeken, piekeren, etc. Wat ga je concreet doen om het los te laten in dat moment?
Je kunt bijvoorbeeld denken aan afstand nemen. Letterlijk. Ga bijvoorbeeld een rondje wandelen als je partner staat te koken. Doe bijvoorbeeld een korte meditatie als je piekergedachten over die opmerking van je vriendin voelt opkomen. Bedenk wat voor jou werkt en schrijf dat op. Schrijven werkt helend en wat je opschrijft blijft hangen. Je zult je gemakkelijker herinneren wat je plan was als je het opgeschreven hebt. Een (voor jou) zichtbare reminder kan ook voorkomen dat je je alternatief ‘vergeet’ als je in de betreffende situatie terecht komt.
Stap 6 – Oefenen
Gedragsverandering is moeilijk en vergt oefening. Neem het jezelf niet kwalijk als het niet meteen lukt. Wees je ervan bewust en herinner jezelf eraan wat je de volgende keer anders kan doen. In sommige situaties kan het helpend zijn om betrokkenen te vertellen dat je wilt veranderen. Je partner kan je zo bijvoorbeeld liefdevol herinneren aan je voornemens op het moment dat je staat te mopperen in de keuken.
Stap 7 – Vieren
Vier je successen! Is het gelukt? Of is het bijna gelukt? Tijd om jezelf te belonen, dat heb je goed gedaan! Beloning werkt altijd goed. Gun jezelf een heerlijk ontspannend bad of een nieuw boek. Whatever makes you happy. Je hebt het verdiend!
Hulp bij het leren Loslaten
Dit artikel gaf je inzicht in hoeverre het vasthouden aan situaties waarop je geen tot weinig invloed hebt, jou stress oplevert. Anderzijds heb ik je meegenomen in de voordelen van het loslaten in deze situaties. Loslaten geeft je rust, ruimte en positiviteit. Ik heb je een stappenplan gegeven om te leren loslaten, waardoor je minder stress zult ervaren en van de voordelen van het loslaten kunt gaan genieten. Ik hoop dat je hier mee uit de voeten kunt en stap voor stap kunt toewerken naar een relaxter leven.
Maar wat nu als het niet lukt?
Zoals gezegd gaat loslaten over gedragsverandering en is het mens-eigen om daar weerstand tegen te ervaren. Dat maakt verandering moeilijk en als het niet lukt kan dat ervoor zorgen dat de moed je in de schoenen zakt. Herkenbaar? Dan kun je twee dingen doen.
Je kunt natuurlijk in je eentje door blijven modderen. Keer op keer je voorgenomen verandering zien mislukken en daar nóg meer stress door ervaren.
Je zou er ook voor kunnen kiezen om het samen te doen. Als coach kan ik je helpen om het loslaten wel te laten slagen. Ik help je naar een leven met minder stress, meer vrijheid en rust. Het kan een enorme uitdaging zijn om in je eentje je eigen valkuilen te zien én om te vormen. Samen kom je verder en lukt het wél.
Wil je meer weten of vrijblijvend kennis maken? Neem gerust contact met me op of plan een gratis inzicht-sessie.